سخن ناشر فهرست اجمالی مطالب دیباچه مقدمه فصل اول: بحران مسئولیت مدنی در ایران 1- بررسی داده‌های آماری ایراد خسارت در کشور 2- نقد نحوه رویکرد و عملکرد بازیگران اصلی حقوق در ایران به موضوعات مسئولیت مدنی الف ـ رویکرد حاکم بر دکترین (تحقیقات و آموزش‌های حقوقی) ب ـ رویکرد و منش قانون‌گذاری ج ـ رویه حاکم در دنیای عمل حقوقی: عملکرد قضات 3- لزوم تغییر نگاه حقوقی به مسائل مسئولیت مدنی و اتخاذ راهی نو در رویکرد و عمل الف ـ تغییر نگاه و رویکرد به موضوعات حقوقی نزد دکترین ب ـ رویکرد و عملکرد قانون‌گذار ج ـ نگاه و عملکرد قضات فصل دوم: مفهوم و منطق واحد یا متکثر مسئولیت مدنی 1- تعریف مسئولیت مدنی 2- وحدت یا تکثر مسئولیت مدنی در حقوق ایران 3- ایرادات ناشی از نظریه وحدت منطق مسئولیت مدنی در حقوق ایران 4- تکثر منطق و قواعد حاکم بر حقوق مسئولیت مدنی ایران الف ـ ایراد خسارت مالی مبتنی بر قاعده اتلاف ب ـ عدم‌النفع و خسارات صرفاً پولی و اقتصادی ج ـ خسارت جانی د ـ خسارت معنوی ه ـ تصرف در حق موجب خسارت دیگر صاحبان حقوق و ـ غصب ط ـ لحاظ مفهومی کلی برای مسئولیت مدنی و تفکیک آن از دیگر حوزه‌های مسئولیت 1- مفهوم مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری 2- مفهوم مسئولیت مدنی و مسئولیت قراردادی فصل سوم: مسئولیت مدنی (قهری) و مسئولیت قراردادی 1- تفاوت‌های اساسی مسئولیت قهری و قراردادی الف ـ تفاوت مفهوم و منطق مسئولیت قهری و قراردادی ب ـ تفاوت دامنه و خسارت موضوع مسئولیت ج ـ تفاوت در شرایط ایجاد مسئولیت د ـ تفاوت در آثار مسئولیت 2- رابطه مسئولیت قهری و قراردادی الف ـ زمینه تردید در اعمال مسئولیت قهری یا قراردادی ب ـ اجرای قرارداد موضوعیت خاصی ندارد و ایراد خسارت زمینه عمومی مسئولیت قهری است ج ـ اعمال قواعد مسئولیت قراردادی به لحاظ وجود توافقات قراردادی راجع به شرایط و آثار مسئولیت فصل چهارم: کارکرد مسئولیت مدنی 1- جبران خسارت و بازدارندگی از رفتار زیان‌بار 2- نهادهای حقوقی رقیب دارای کارکردی مشابه مسئولیت مدنی الف ـ مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری ب ـ مسئولیت مدنی و مقررات کنترل رفتاری (تنظیم‌گری) ج ـ بیمه و مسئولیت مدنی اول ـ ویژگی‌های بیمه و مسئولیت مدنی در جبران خسارت دوم ـ تأثیر متفاوت بیمه و مسئولیت مدنی در بازدارندگی از رفتار زیان‌بار سوم ـ جایگزینی مسئولیت مدنی با روش‌های اجتماعی جبران خسارت فصل پنجم: مبنای مسئولیت مدنی 1- مبنای اصلی مسئولیت مدنی: تقصیر یا مسئولیت مطلق 2- تفاوت‌های عملی لحاظ مبانی مختلف در ایجاد مسئولیت مدنی 3- تحلیل اقتصادی مبنای مسئولیت مدنی الف ـ فرض حادثه یکجانبه ب ـ فرض حادثه با تأثیر دوجانبه رفتاری ج ـ ملاحظات تعیین‌کننده در لحاظ مبنای تقصیر یا مسئولیت مطلق 4- مبنای مسئولیت مدنی در حقوق ایران الف ـ مبنای مسئولیت مدنی مطابق قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی ب ـ مبنای مسئولیت در قانون مسئولیت مدنی 1339 ج ـ مبنای حاکم بر حقوق کنونی ایران و مبنای مطلوب مسئولیت مدنی د ـ تعدیل مبنای مسئولیت در زمینه‌های مختلف ایراد خسارت اول ـ تعیین مبنای مسئولیت بر اساس طبیعت خسارت و حقوق مورد حمایت دوم ـ تعیین مبنای مسئولیت به لحاظ زمینه فعالیت موجب خسارت فصل ششم: حوزه سیاست‌گذاری و تکیه به قضاوت عرفی در تعیین شرایط مسئولیت مدنی 1- نقش عرف و سیاست‌گذاری حقوقی در تعیین ضرر قابل جبران 2- نقش عرف و سیاست‌گذاری حقوقی در تعیین شرایط فعل زیان‌بار 3- تبعیت رابطه سببیت از قضاوت عرفی: دروازه‌ای برای تحول حقوق مسئولیت مدنی و انطباق با نیازها و انتظارات روز الف ـ قاعده مقابله به خسارت ب ـ مسئولیت تولیدکننده در مورد خسارات ناشی از کالای معیوب ج ـ مسئولیت دولت د ـ شناخت مسئولیت تضامنی فهرست منابع    

باسم الحقّ موضوع کتاب چیست؟ در این کتاب مبانی شناخت مسئولیت نسبت به ایراد خسارت به غیر با توجه به ریشه‌های فقهی حقوق ایران و تحولات حقوقی در قانونگذاری و دکترین ایران با نگاهی نقادانه مطرح شده و سعی شده ساختاری علمی و منسجم و منطق بر سوابق حقوقی ایران با بهره‌گیری از دانش روز حقوقی و تحولات نظریه مسئولیت مدنی در دیگر نظام‌های حقوقی ارائه گردد. مخاطب این کتاب چه کسانی هستند؟ مخاطبین اصلی این کتاب حقوق‌دانان و قضات و نظریه‌‌پردازان حقوقی هستند و مرجعی مناسب برای بحث در دوره‌‌های تحصیلات تکمیلی و به خصوص دوره‌‌های دکتری حقوق به شمار می‌رود. نظریاتی متفاوت و نگاهی جدید در این کتاب با نگاهی نو به حقوق مسئولیت مدنی پرداخته شده و حاوی نظرات و نکات جدید بسیاری است. با بهره‌‌گیری از رویکرد واقع‌گرایانه به حقوق، مشکلات بنیادین حقوق مسئولیت مدنی و ناکارآمدی نظام موجود طرح و ریشه‌یابی شده است. در عین توجه به ریشه‌‌های فقهی و سنت حقوقی ایران، دکترین نوین حقوقی در نظام‌های حقوقی توسعه‌یافته مورد توجه و مطالعه وسیع قرار گرفته و همچنین مباحث نوینی با تکیه بر دانش تحلیل اقتصادی حقوق و نقش سیاستگذاری و قضاوت عمومی جامعه در مباحث مسئولیت مدنی مطرح شده است. بخشی از کتاب از مشکلات جدی گریبان‌‌گیر جامعه امروز ایران فراوانی و وسعت حوادث موجب ایراد خسارت جانی و مالی است. در ایران کمتر خانواده‌ای است که به نحوی قربانی حوادث زیان‌بار نشده باشد، حوادثی که غیرعمدی است و در اثر بی‌احتیاطی و بی‌توجهی نسبت به خطراتی که رفتار و تصمیمات افراد برای دیگران دربردارد رخ می‌دهد. نمونه‌های بارز این حوادث، تصادفات رانندگی (به عنوان شایع‌ترین آنها)، حوادث ناشی از محصولات ناایمن و مصنوعات و همچنین حوادث کارگاه‌ها و لطمات جدی به محیط زیست است. برای درک عمق مسأله و معضل امروز جامعه ایران کافی است به آمار حوادث در کشورمان و مقایسه آن با آنچه در دیگر کشورها می‌گذرد مراجعه کنیم. به دلالت آمار، به لحاظ بروز حوادث، ایران یکی از خطرناک‌ترین کشورهای دنیاست و حوادث از جدی‌ترین دلایل مرگ و میر و خسارات جانی در کشور محسوب می‌شود.